Για ποιους λόγους μπορούν οι χώρες της ΕΕ να περιορίσουν την
ελευθερία κυκλοφορίας και διαμονής;
Λόγοι δημόσιας τάξης, δημόσιας ασφάλειας και δημόσιας υγείας
Οι χώρες της ΕΕ μπορούν να επιβάλλουν περιορισμούς για λόγους δημόσιας τάξης,
δημόσιας ασφάλειας και δημόσιας υγείας.
Οι περιορισμοί αυτοί, όπως άρνηση εισόδου, άρνηση διαμονής ή απέλαση, πρέπει να
συμμορφώνονται με τους όρους και τις προϋποθέσεις που καθορίζονται στην οδηγία.
Εγγυήσεις
Υπάρχουν σημαντικές εγγυήσεις που προβλέπονται από την οδηγία για να
διασφαλιστεί ότι οι περιορισμοί αυτοί ασκούνται ορθά από τις χώρες της ΕΕ.
© Istockphoto.com33
Περιορισμοί
Αναλογικότητα
Όταν πρόκειται για δημόσια τάξη και δημόσια ασφάλεια τα μέτρα που λαμβάνονται γι’
αυτούς τους λόγους πρέπει:
• να είναι αναλογικά (η απέλαση αποτελεί δριμύτατη παρέμβαση στη ζωή ενός ατόμου
και πρέπει να είναι αναλογική προς τη σοβαρότητα της παραβίασης της δημόσιας τάξης
ή της δημόσιας ασφάλειας) και
• να βασίζονται αποκλειστικά στην προσωπική συμπεριφορά του ενδιαφερομέ-
νου, η οποία πρέπει να συνιστά πραγματική, ενεστώσα και αρκούντως σοβαρή
απειλή που στρέφεται κατά θεμελιώδους συμφέροντος της κοινωνίας.
Πρόσθετες εγγυήσεις
Προηγούμενες ποινικές καταδίκες δεν αποτελούν αφεαυτές λόγους για τον περιορισμό
του δικαιώματος ελεύθερης κυκλοφορίας και διαμονής. Τα περιοριστικά μέτρα επίσης δεν
μπορούν να στηρίζονται μόνο σε εκτιμήσεις γενικής πρόληψης.
Οι χώρες της ΕΕ έχουν το δικαίωμα να συμβουλευτούν το προηγούμενο ποινικό μητρώο
σας, αλλά δεν μπορούν να απαιτούν από εσάς ένα τέτοιο έγγραφο ή βεβαίωση καλής
διαγωγής.
Παράγοντες που λαμβάνονται υπόψη
Η χώρα υποδοχής της ΕΕ προτού λάβει απόφαση απέλασης για λόγους δημόσιας τάξης
ή δημόσιας ασφάλειας πρέπει να λάβει υπόψη εκτιμήσεις όπως:
• η διάρκεια παραμονής του ενδιαφερομένου στην επικράτειά της·
• η ηλικία του/της, η κατάσταση της υγείας του/της και η οικογενειακή και οικονομική
κατάστασή του/της·
• η κοινωνική και πολιτιστική ενσωμάτωσή του/της στη χώρα υποδοχής της ΕΕ· και
• το εύρος των δεσμών του/της με τη χώρα καταγωγής.
Αυξημένη προστασία για τους μόνιμους κατοίκους και τους ανηλίκους
Οι πολίτες της ΕΕ και τα μέλη της οικογένειάς τους που έχουν το δικαίωμα μόνιμης
διαμονής έχουν μόνιμη προστασία κατά της απέλασης, δεδομένου ότι μπορούν να
απελαθούν μόνο για σοβαρούς λόγους δημόσιας τάξης ή δημόσιας ασφάλειας.
Όταν πρόκειται για πολίτες της ΕΕ που έχουν διαμείνει στη χώρα υποδοχής της ΕΕ κατά τα
προηγούμενα 10 έτη ή είναι ανήλικοι (σε περίπτωση ανηλίκων, η απέλαση μπορεί επίσης να
δικαιολογηθεί εάν είναι απαραίτητη για το βέλτιστο συμφέρον του παιδιού).
Δημόσια υγεία
Όταν πρόκειται για τη δημόσια υγεία, μόνον οι πολύ σοβαρές μεταδοτικές ασθένειες
μπορούν να δικαιολογήσουν μέτρα που περιορίζουν την ελεύθερη κυκλοφορία. Όταν
υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις ότι είναι αναγκαίο, μπορεί να σας ζητηθεί, εντός τριών μηνών
από την ημερομηνία άφιξης, δωρεάν ιατρική εξέταση.
Εν πάση περιπτώσει, οι ασθένειες οι οποίες επέρχονται τρεις μήνες μετά την ημερομηνία
άφιξης δεν δικαιολογούν απέλαση.34
Διαδικαστικές εγγυήσεις
Οι πολίτες της ΕΕ και τα μέλη της οικογένειάς τους προστατεύονται επίσης από τις
ακόλουθες διαδικαστικές εγγυήσεις.
Γραπτή κοινοποίηση και προσφυγή
Αν απελαθούν ή δεν τους επιτραπεί η είσοδος, η απόφαση πρέπει:
• να κοινοποιείται γραπτώς και κατά τρόπο που να επιτρέπει στον ενδιαφερόμενο
να κατανοήσει το περιεχόμενο και τις συνέπειές της·
• να περιλαμβάνει ακριβείς και πλήρεις πληροφορίες για τους λόγους στους οποί-
ους στηρίζεται η απόφαση· και
• να διευκρινίζει το δικαστήριο ή τη διοικητική αρχή ενώπιον των οποίων ο ενδι-
αφερόμενος μπορεί να ασκήσει προσφυγή, καθώς και την προθεσμία για την προ-
σφυγή.
Δυνατότητα δικαστικής προσφυγής
Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να ασκήσουν δικαστική και, ενδεχομένως, διοικητική
προσφυγή, προκειμένου να προσβάλουν ή να ζητήσουν την αναθεώρηση απόφασης
η οποία έχει ληφθεί εις βάρος τους για τους προαναφερόμενους λόγους. Οι διαδικασίες
αυτές πρέπει να επιτρέπουν τον έλεγχο της νομιμότητας της απόφασης, καθώς και των
γεγονότων και των περιστάσεων στις οποίες βασίζεται το προτεινόμενο μέτρο.
Αν η αίτηση προσφυγής συνοδεύεται από αίτηση ασφαλιστικών μέτρων για την αναστολή
της εκτέλεσης αυτής της απόφασης, η απομάκρυνση από την επικράτεια δεν μπορεί να
διενεργηθεί προτού ληφθεί απόφαση για τα ασφαλιστικά μέτρα.
Απέλαση ως φυσική συνέπεια μιας ποινής κράτησης
Μια απόφαση απέλασης μπορεί να εκδοθεί ως ποινή ή παρεπόμενο μέτρο σε σχέση με
ποινή κράτησης. Αν μια απόφαση έχει εκδοθεί γι’ αυτόν το σκοπό αλλά εκτελείται αφού
περάσουν περισσότερα από δύο έτη αφότου έχει εκδοθεί, η χώρα υποδοχής της ΕΕ
υποχρεούται:
• να βεβαιωθεί ότι ο ενδιαφερόμενος εξακολουθεί να αποτελεί πραγματική απει-
λή για τη δημόσια τάξη ή τη δημόσια ασφάλεια προτού τον απελάσει και
• να βεβαιωθεί κατά πόσο έχει επέλθει ουσιαστική μεταβολή των περιστάσεων
προτού απελάσει τον ίδιο ή τα μέλη της οικογένειάς του.
Απαγόρευση εισόδου
Επίσης, μπορεί να απαγορευθεί η είσοδος σε απελαθέντες πολίτες και στα μέλη της οικο-
γένειάς τους για λόγους δημόσιας τάξης ή δημόσιας ασφάλειας, αλλά αυτοί μπορούν να
υποβάλουν αίτηση για την άρση αυτής της απαγόρευσης μετά από εύλογη χρονική πε-
ρίοδο και, εν πάση περιπτώσει, μετά την πάροδο τριετίας από την εκτέλεση της οριστικής
απόφασης απαγόρευσης εισόδου.
Κατάχρηση δικαιώματος και απάτη
Οι χώρες της ΕΕ μπορούν να λαμβάνουν τα αναγκαία μέτρα για να αρνούνται, να
τερματίζουν ή να ανακαλούν οποιοδήποτε δικαίωμα που αναγνωρίζεται από την παρούσα
οδηγία σε περίπτωση κατάχρησης δικαιώματος ή απάτης, όπως είναι η περίπτωση του
εικονικού γάμου ή πλαστών εγγράφων.
Πού μπορώ να βρω περισσότερες λεπτομέρειες;
Μπορείτε να βρείτε την ακριβή νομική διατύπωση του θέματος που καλύπτεται στο παρόν
μέρος στο Κεφάλαιο VI (άρθρα 27 έως 33) και στο άρθρο 35 της οδηγίας